شکاف کام ولب

الف . تعریف

شکاف کام ولب نقایص مادرزادی هستند که در آن بافت دهان یا لب در خلال تکامل جنین به خوبی تشکیل نشده اند. البته شکا ف کام ولب جزءنقایص مادرزادی قابل ترمیم اند.
شکاف لب به شکل یک سوراخ یا شکاف باریک در روی پوست لب بالا است که می تواند تا بینی گسترش یابد.
شکاف کام یک سوراخ در سقف دهان و حفره بینی است . بعضی از بچه ها هم شکاف کام وهم شکاف لب دارند و برخی دیگر یکی از شکاف ها را به تنهایی دارند .
پسر ها به نسبت دختر ها بیشتربه شکاف لب مبتلا می شوند. در حالی که دخترها بیشتر به شکاف کام مبتلا می شوند

ب . انواع شکاف ها

سه نوع متفاوت از شکا ف ها وجود دارد

شکاف لب بدون شکاف کام
شکاف کام بودن شکاف لب
شکاف لب وکام با هم

ج . علت

علت ایجاد این شکافها ناشناخته است . اما پزشکان معتقد اند که محیط و ژنتیک هر دو در ایجاد شکافها موثر اند . (مثل مصرف داروهای ویژه یا استفاده از الکل در دوران بارداری ) .
اگر خانواده ای دارای یک فرزند یا والد مبتلا به شکاف باشد، احتمال ابتلا در سایر فرزندان نیز افزایش می یابد.

د . علائم و تشخیص

شکاف لب و کام علائمی در ظاهر صورت کودک ایجاد می کنند که معمولا حتی در سونوگرافی های قبل از تولد نیز قابل تشخیص می باشد.در غیر اینصورت بلافاصله بعد از تولد تشخیص داده می شود .





ه . مشکلات مربوط به شکافها

بچه مبتلا به شکاف کام و لب مستعد سرما خوردگی، کاهش شنوایی٬ اشکال در سخن گفتن و مشکلات دندانی مثل نبودن یک دندان ،دندان زیاد یا نابجا یا بدشکل می باشد.
این کودکان مستعد عفونتهای گوش نیز می باشند که بدلیل عملکرد ناقص شیپور استاش گوششان می باشد. این شیپور قادر به تخلیه آب از گوش میانی به گلو نمی باشد. مایع ٬باعث فشار در گوش شده و گاهی عفونی نیز می شود . به همین دلیل٬ در این کودکان لوله های ویژه ای طی عمل جراحی ترمیمی اولیه داخل پرده گوش قرار داده می شود . تا از عوارض فوق جلو گیری شود .. مکیدن برای کودکی که شکاف لب دارد مشکل است . در حالیکه کودک مبتلا به شکاف کام دارای مشکلاتی در حفره بینی به هنگام تغذیه می باشد. جهت تغذیه این نوزادان سر پستانکهای ویژه ای تهیه شده است تا به کودک جهت تغذیه ، کمک کند .

و . درمان

جهت درمان کودکان مبتلا به شکاف ها٬ تیم درمانی شامل اعضاءزیر همکاری می کنند .

. جراح کودکان
.متخصص گوش حلق و بینی
شنوایی سنج
ارتودنتیست
دندانپزشک
گفتار درمانگر
روانپزشک

پرستار
متخصص ژنتیک

کودک با ید از نظر شنوایی، گفتار، تغذیه ،دندانها و عواطف بررسی شود و اقدامات لازم برای او انجام پذیرد .
در مان اصلی شکافها جراحی است که معمولا در سنین 18-12 ماهگی انجام می گیرد .شکاف لب اغلب به یک عمل جراحی ترمیمی نیاز دارد . بویژه اگر یک طرفه باشد. در طی این عمل جراح یک برش دو طرف شکاف ایجاد می کند، که از لب تا سوراخ بینی امتداد دارد و سپس دو طرف به همدیگر بخیه می شوند .
شکاف لب دو طرفه ممکن است به دو جراحی نیاز داشته باشد . جراحی شکاف کام به دلیل نیاز به ساختن یک کام جدید مشکل تر است ایجاد کام جدید باعث کاهش شانس عفونتهای گوش میانی ، بهبود در رشد دندانها و استخوانهای صورت کودک و پیشرفت تغذیه و توانایی سخن گفتن می شود . جهت ترمیم شکاف کام چندین جراحی انجام می شود . که وابسته به عمق وبزرگی سوراخ می باشد . جراحی ها معمولا 6 ماه یکبار انجام میشوند که جراح کودکان طی ویزیت ها ی مکرر زمان انجام جراحی را برای کودک پیش بینی می کند .



ز . مراقبتهای دهانی و ارتودنسی

کودک مبتلا به شکاف کام و لب باید زیر نظر دندانپزشک باشد تا مراقبتهای دندانی و در صورت لزوم ارتودنسی انجام گیرد تا به ردیف کردن دندانها کمک کند و هر فاصله ای را که به دلیل وجود شکاف ایجاد شده بهبود ببخشد.
در مان ارتودنسی معمولا با رویش اولین دندان دائمی شروع می شود و کودک جهت انجام اقدام لازم باید زیر نظر ارتودنتیست باشد ، تا قبل از رویش دندانهای دائمی مراقبت از دندانها و مسواک زدن آنها به شکلی که دندانپزشک آموزش می دهد انجام گیرد.

ح. مشکلات مربوط به سخن گفتن
صحبت کردن کودکان مبتلا به این ناهنجاری ها با مشکلاتی روبرو است . شکاف می تواند صدای تو دماغی و غیر قابل فهم ایجاد کند. بهمین دلیل در سن 6 ماهگی و سپس 18 تا 2 سالگی کودک باید توسط گفتار درمانگر ویزیت شود .
برخی مشکلات گفتاری ، کاملا با جراحی بر طرف می شوند . اما برخی نیاز به اقدامات اضافه تر، تمرینات مکرر با گفتار در مانگر و حتی جراحی های بعدی دارند.

ت .نحوه برخورد با مشکلات عاطفی و احساسی

اغب مردم جامعه ما روی ظاهر افراد توجه دارند . فرد دارای شکاف ظاهری متفاوت با بقیه دارد که میتواند اعتماد به نفس فرد را خدشه دار کند . بهمین دلیل پدر و مادر باید محیطی گرم وعاطفی را برای کودک فراهم نمایند وکودک باید بداند که پدر و مادر او را پذیرفته اند و احساس خوبی در مورد او دارند . باید به کودک اجازه تصمیم گیری و ریسک کردن داده شود تا احساس ارزش کند و اعتماد به نفس بیشتری پیدا کند . هرگز نباید کودک را به خاطر مشکلش سرزنش کرد و یا دست انداخت . با این وجود اگر کودک از نظر اعتماد به نفس مشکل دارد بهتر است با یک روانشناس مشورت کرد .

club foot:پاچنبري

1. پای چنبری
   
   الف. تعریف :
   
   پای چنبری یک ناهنجاری مادرزادی است که استخوانها ،ماهیچه ها ٬ تاندون ها و عروق خونی یک یا هر دو پا را درگیر می سازد. پا معمولا کوتاه و پهن است و پاشنه پا به سمت با لا وداخل و جلوی پا به سمت پایین و داخل برگشته است . پاشنه ممکن است باریک به نظر برسد و ماهیچه های ساق در مقایسه با پای سالم کوتاهتر هستند .
   
   ب . علت :
   
   در ایجاد پای چنبری چندین عامل از جمله علل محیطی و وراثتی دخالت دارند.
   این بیماری بیشتر پسر ها را مبتلا می سازد و اگر در خانواده ای یک بچه با پای چنبری به دنیا بیاید، شانس ابتلای فرزندان بعدی خانواده افزایش می یابد.
   
   عوامل خطر برای پای چنبری عبارتند از :
   
   . سابقه فامیلی وجود پای چنبری
   . چگونگی قرار گرفتن بچه در رحم
   . وجود اختلالات عصبی و عضلانی و استخوانی یا فلج مغزی در بچه
   . کمبود مایع آمنیوتیک داخل رحم در خلال حاملگی
   . زایمان با ته که اصطلاحا به آن بریچ می گویند
   
   ناهنجاری های مادرزادی دیگری مثل دررفتگی تکاملی مفصل ران (که در آن سر استخوان ران به سمت بالا و خارج حفره مفصل قرارمی گیرد و این حفره توانایی نگهداری مفصل را در درون خود ندارد. ) ممکن است به همراه پای چنبری وجود داشته باشد.
   
   ج. تشخیص :
   
   پزشک اطفال با معاینه فیزیکی قادر به تشخیص پای چنبری خواهد بود که در صورت تشخیص پزشک سوالاتی راجع به رویدادهای تکاملی نوزاد خواهد پرسید . چون این بیماری ممکن است با اختلالات دیگر عصبی عضلانی همراه باشد . تاخیر در سیر تکامل کودک نیاز به بررسی بیشتر دارد .
   روشهای تشخیص : 1 . رادیو گرافی 2 . سی تی اسکن
   
   
   د . انواع :
   
   دو نوع پای چنبری وجود دارد:
   
   . پای چنبری وضعیتی که با دستکاری و انجام حرکات مخصوص توسط پزشک صاف می شود .
   . پای چنبری سخت که بسیار به سختی حرکت می کند و تنها با عمل جراحی اصلاح می گردد.
   
   ه . درمان پای چنبری :
   
   بسته به سن کودک وشرح حال و تاریخچه پزشکی و تحمل وی برای درمانهای ویژه متفاوت است .
   درمان پای چنبری باید از همان ساعات اولیه تولد صورت گیرد و به هیچ وجه نباید به تاخیر بیفتد.
   
   هدف درمان اصلاح وضعیت پا و جلو گیری از پیشرفت بیماری است که عبارت است از :
   
   . ماساژ و دستکاری و اصلاح وضعیت پا
   پس از اینکه پای بچه توسط جراح ارتوپد با ماساژ و دستکاری اصلاح گردید در همان وضعیت اصلاح شده در گچ بلند بی حرکت می ماند. برنامه درمان شامل 12 هفته ماساژ و دستکاری و گچ گیری توسط پزشک است . به این ترتیب که در 6 هفته اول هر هفته یکبار گچ در منزل توسط والدین با قرار گرفتن پای گچ گرفته در آب و سرکه بازشده و ماساژهای دستی (که قبلا توسط پزشک به مادر آموزش داده شده است ) انجام شده و سپس مراجعه جهت گچ گیری مجدد صورت می گیرد.
   در 6 هفته اول هر هفته٬ یک بار و در 6 هفته دوم هر دو هفته، یکبار گچ باز و گچ گیری جدید یعد از ماساژ و دستکاری انجام می شود .
   گچ حتما باید بلند باشد که از نوک انگشتان پا تا کشاله امتدادمی یابد.
   در طول درمان و گچ گیری والدین به چشم خود پیشرفت درمان و اصلاح را در موارد قابل درمان با گچ گیری مشاهده می کنند . چنانچه درمان موثر واقع گردید (که حدود 50درصد موارد موثر است ) در پایان نوبت دوازدهم گچ گیری پای کودک به مقدار زیادی اصلاح و نزدیک به پای طبیعی می گردد. پس از آن با نظر جراح جهت بیمار کفش مخصوص که توسط مراکز فنی ارتوپدی ساخته می شود٬ تجویز می گردد.
   
   بیمار باید تا زمان بلوغ تحت نظر جراح باشد چون احتمال برگشت بیماری زیاد است .
   
   در مواردی که پای چنبری از نوع سخت یا غیر قابل انعطاف باشد در همان جلسات اولیه گچ گیری خود را نشان می دهد و به درمان با دستکاری و ماساژ و گچ گیری پاسخ نمی دهد که این کودکان ، نهایتا باید تحت عمل جراحی قرار گیرند .
   زمان جراحی از 4 ماهگی آغاز می گردد و توسط ارتوپد ماهر صورت می پذیرد. لازم به ذکر است که علیرغم وجود تکنیکهای پیشرفته جراحی ، هر چند که کودک با پای اصلاح شده می تواند فعالیتهای روزانه معمولی و ورزش داشته باشد ٬ پای او هیچ گاه 100 درصد مانند پای سالم طرف مقابل نمی شود .
   
   آموزش مراقبت از گچ :
   
   . گچ باید تمیز وخشک نگه داشته شود .
   گچ باید از نظر ترک وشکستگی چک شود .
   . لبه های ناصاف گچ باید تو سط یک لایه محافظ مثل گاز پوشانده شود تا باعث بریدگی و آسیب پوست نشود .
   . برای خاراندن پا از زیر گچ ،نباید از وسایل نوک تیز استفاده شود .
   . به کمک سشوار می توان هوای خنک را از زیر گچ به جریان انداخت ، اما این نکته حایز اهمیت است که هرگز هوای داغ یا گرم به زیر گچ به جریان انداخته نشود. چون ممکن است باعث سوختگی پوست شود .
   . نباید به داخل گچ پودر یا لوسیون فرستاده شود .
   . وقتی بچه غذا می خورد باید روی گچ توسط پارچه ای پوشانده شود تا تکه های مواد غذایی روی آن نریزد یا داخل آن نرود .
   . باید مواظب بود تا اسباب بازی های کوچک و لوازم ریز وارد گچ نشود .
   . پای گچ گرفته باید حدود 30 درجه بالا تر از سطح زمین قرار گیرد که این کار با استفاده از بالش٬ در زیر آن انجام می گیرد.
   . گچ نباید آلوده به ادرار و مدفوع گردد.
   
   زمان مراجعه به پزشک :
   
   اگر یکی یا بیشتر از یک علامت از علائم زیر در نوزاد یا کودک وجود داشت ٬ باید به پزشک مراجعه نمود .
   . تب بیشتر از 38 درجه
   . درد شدید یا فزاینده
   . تورم زیاد بالا یا پایین گچ
   . ایجاد گزگز، مورمور یا جز زدن
   . استشمام بوی تعفن از زیر گچ
   . سردی، کبودی و یا عدم تحرک انگشتان